Η αρχαιολογική ανασκαφή και το μουσείο της

Μία από τις ιδιαιτερότητες του Μουσείου Ακρόπολης είναι η ενσωμάτωση στην αρχιτεκτονική του των ερειπίων της αρχαίας γειτονιάς που έφερε στο φως η αρχαιολογική ανασκαφή που προηγήθηκε της κατασκευής του. Ορατά κάτω από τα γυάλινα δάπεδα και τους εξώστες του Μουσείου, συνδιαλέγονται με τα αριστουργήματα του αρχαίου ελληνικού πολιτισμού που παρουσιάζονται στους ορόφους του.

Η ανασκαφή άνοιξε στο κοινό τον Ιούνιο του 2019, προσφέροντας στους επισκέπτες τη δυνατότητα να γνωρίσουν από κοντά την αρχαία γειτονιά. Να βαδίσουν στους δρόμους της, να δουν τα σπίτια με τις αυλές και τα πηγάδια, να μπουν στην καρδιά των εντυπωσιακών επαύλεων με τα ιδιωτικά λουτρά, να παρατηρήσουν τα εργαστήρια με τις δεξαμενές νερού, με λίγα λόγια να κάνουν ένα ταξίδι στον χρόνο, την ιστορία και την καθημερινότητα των ανθρώπων που έζησαν εδώ, στη σκιά του βράχου της Ακρόπολης, από την 4η χιλιετία π.Χ. έως και τον 12ο αι. μ.Χ.

Ένα ταξίδι που ολοκληρώνεται με το μικρό «Μουσείο της Ανασκαφής», που εγκαινιάστηκε τον Ιούνιο του 2024. Οργανωμένο στις νότιες παρυφές της ανασκαφής, δίπλα στα ερείπια της αρχαίας γειτονιάς, παρουσιάζει μέρος των αντικειμένων που άφησαν πίσω τους οι άνθρωποι που γεννήθηκαν, έζησαν και δημιούργησαν στη γωνιά αυτή της αρχαίας Αθήνας.

 

Συνοπτική ιστορία του οικοπέδου Μακρυγιάννη


Η ζωή του τόπου ξεκινά κάπου μεταξύ του 3.500 και 3.000 π.Χ. Μέχρι και τον 9ο αι. π.Χ., σπίτια, εργαστήρια και νεκροταφεία συνυπάρχουν ή διαδέχονται το ένα το άλλο. Η οικιστική χρήση του χώρου παγιώνεται από τα μέσα του 8ου αι. π.Χ., αν και η κατοίκηση δεν είναι πυκνή. Μέχρι τις αρχές του 5ου αι. π.Χ. η περιοχή βρίσκεται στις παρυφές της πόλης, έξω από τον αρχαιότερο οχυρωματικό περίβολο.

Η μεγάλη τομή γίνεται στα τέλη του 5ου αι. π.Χ., οπότε η περιοχή ρυμοτομείται και αποκτά οριστικά τον αστικό της χαρακτήρα, ενταγμένη πλέον στο τειχισμένο τμήμα της πόλης. Μέχρι τις αρχές του 1ου αι. π.Χ αναπτύσσεται ένα πυκνό οδικό δίκτυο και ο χώρος καταλαμβάνεται από σπίτια με μικρές εσωτερικές αυλές, καταστήματα και εργαστήρια. Το 86 π.Χ. καταστρέφεται από τα στρατεύματα του ρωμαίου στρατηγού Σύλλα και για αρκετά χρόνια εγκαταλείπεται. Λίγο αργότερα ιδρύονται πάνω στα ερείπια εργαστηριακές μονάδες.

Από τα μέσα, όμως, του 2ου αι. μ.Χ. η γειτονιά γνωρίζει νέα άνθηση. Τα σπίτια τώρα είναι μεγαλύτερα. Τα περισσότερα έχουν περίστυλες αυλές, δωμάτια με πολύχρωμες τοιχογραφίες, κάποτε και με ψηφιδωτά δάπεδα, ιδιωτικά αποχωρητήρια και, τα πιο πλούσια, δικά τους λουτρά. Ευημερία που ανακόπτεται το 267 μ.Χ., οπότε η περιοχή βρίσκεται ανάμεσα σε αυτές που καταστρέφουν οι Έρουλοι, φύλο του βορρά.

Ο χώρος αναδιοργανώνεται και πάλι στα τέλη του 4ου-αρχές 5ου αι. μ.Χ. Όλα τα σπίτια έχουν περίστυλες αυλές, ο χαρακτήρας όμως και οι διαστάσεις τους διαφέρουν. Δίπλα σε μικρότερες κατοικίες, ενδεχομένως ανθρώπων της μεσαίας αστικής τάξης, κατασκευάζονται μεγαλύτερα και πολυτελέστερα οικοδομήματα, αστικές επαύλεις εύπορων πολιτών.

Γύρω στα μέσα του 5ου αι. μ.Χ. οι περισσότερες κατοικίες επισκευάζονται και εξακολουθούν να λειτουργούν. Παράλληλα, τη θέση δύο επαύλεων καταλαμβάνει ένα πολυτελές κτήριο με ψηφιδωτά και ιδιωτικό λουτρό (κτήριο Ζ), έδρα υψηλόβαθμου αξιωματούχου ή τοπικού άρχοντα με πρόσβαση στην αυτοκρατορική αυλή.

Στις αρχές του επόμενου αιώνα το κτήριο Ζ αποκτά μια νέα πτέρυγα με καινοτόμα, για την Αθήνα, αρχιτεκτονικά χαρακτηριστικά (κτήριο Ε). Η προσθήκη αυτή, σε συνδυασμό με τη συνέχιση της λειτουργίας ορισμένων παλαιότερων σπιτιών ή την οικοδόμηση νέων, αποδεικνύει ότι η αστική ζωή παραμένει ζωντανή, σε μια εποχή που θεωρείται περίοδος παρακμής και οικιστικής ύφεσης της Αθήνας.

Στο τέλος του 6ου αι. μ.Χ. ορισμένα κτήρια καταστρέφονται και άλλα υφίστανται βλάβες. Στο κάτω επίπεδο του κτηρίου Ε ιδρύονται εργαστήρια, που λειτουργούν τουλάχιστον μέχρι τις αρχές του 8ου αι. μ.Χ. Αργότερα εγκαταλείπονται και για αρκετά χρόνια η περιοχή ερημώνει. Νέα σπίτια και εργαστήρια αναπτύσσονται τον 10ο-12ο αι. μ.Χ., που λειτουργούν μέχρι την οριστική εγκατάλειψη του χώρου στις αρχές του 13ου αι. μ.Χ. 

Στις αρχές του 19ου αι., πάνω στα κατάλοιπα του κτηρίου Ζ, ιδρύεται το κτήριο Weiler, το Πρώτο Στρατιωτικό Νοσοκομείο της Αθήνας, το οποίο σήμερα φιλοξενεί τις διοικητικές λειτουργίες του Μουσείου Ακρόπολης.
 

ΘΕΜΑΤΙΚΕΣ ΕΝΟΤΗΤΕΣ ΑΙΘΟΥΣΑΣ

ΔΗΜΟΦΙΛΗ ΕΚΘΕΜΑΤΑ

ΔΙΑΔΡΑΣΤΙΚΟΣ ΧΑΡΤΗΣ

Περιδέραιο
Μ 3527
1460-1300 π.Χ.

Λυχνάρι
Μ 2610
Αρχές 3ου αι. μ.Χ.

Αγαλμάτιο Διονύσου
Μ 3050
2ος-1ος αι. π.Χ.

Προσωπείο Διόνυσου
ΝΜΑ 1133
2ος-1ος αι. π.Χ.

Πιόνι
Μ 4307
4ος-5ος αι. μ.Χ.

Κεφάλι γυναικείου ειδωλίου
Μ 4220
2ος αι. π.Χ.

Θραύσμα καλύμματος λεκανίδας
ΝΜΑ 2714
350-325 π.Χ.

Σφραγιδόλιθος
ΝΜΑ 2494
3ος-5ος αι. μ.Χ.

Δαχτυλίδι
ΝΜΑ 2528
4ος-5ος αι. μ.Χ.

Κουδουνίστρα
Μ 2524
4ος αι. μ.Χ.

Αγγείο σε μορφή κεφαλιού παιδιού
ΝΜΑ 4933
Μέσα 4ου-αρχές 5ου αι. μ.Χ.

Αλογάκι
Μ 2535
4ος αι. μ.Χ.

Γραφίδα
ΝΜΑ 7562
Μέσα 2ου-4ος αι. μ.Χ.

Μολυβδόβουλο
ΝΜΑ 2531
9ος αι. μ.Χ.

Τηγανόσχημο σκεύος
ΝΜΑ 499
3ος-αρχές 2ου αι. π.Χ.

Λεκάνη με προχοή (ιγδίο)
ΝΜΑ 460
3ος αι. π.Χ.

Θησαυράριο (κουμπαράς)
ΝΜΑ 7839
3ος-4ος αι. μ.Χ.

Αθηναϊκό τετράδραχμο
Μ 2678
420-405 π.Χ.

Αγαλμάτιο Μεγάλου Αλεξάνδρου
ΝΜΑ 3447
Τέλη 1ου αι. π.Χ.-αρχές 2ου αι. μ.Χ.

Λάγυνος
ΝΜΑ 1775
150-86 π.Χ.

Κεφάλι αγάλματος Υγείας
Μ 1122
50-150 μ.Χ.

Άγαλμα Ασκληπιού
ΝΜΑ 350
1ος αι. μ.Χ.

Αγαλμάτιο Απόλλωνα
Μ 2669
1ος-2ος αι. μ.Χ.

Ειδώλιο Τύχης
Μ 2861
150-200 μ.Χ.

Άγαλμα Δία Ηλιοπολίτη
ΝΜΑ 96
Τέλη 1ου αι. μ.Χ.

Άγαλμα Όσιρη-Διονύσου Χρονοκράτορα
ΝΜΑ 282
Τέλη 2ου αι. μ.Χ.

Οφθαλμωτή χάντρα
ΝΜΑ 7671
4ος-3ος αι. π.Χ.

Ομοίωμα αυγού
Μ 263
400-350 π.Χ.

Προτομή Αριστοτέλη
ΝΜΑ 5053
Τέλη 1ου αι. μ.Χ.

Πορτρέτο αυτοκράτειρας Ευδοκίας
ΝΜΑ 5257
421-430 μ.Χ.

 

ΒΙΝΤΕΟ


Η ΑΙΘΟΥΣΑ ΤΩΝ ΚΛΙΤΥΩΝ ΤΗΣ ΑΚΡΟΠΟΛΗΣ

επόμενος εκθεσιακός χώρος

Χρησιμοποιούμε cookies για να βελτιώσουμε την εμπειρία σας στον ιστότοπό μας

Η χρήση των δεδομένων σας περιγράφεται στις ρυθμίσεις απορρήτου